یکی از صنایعی که در کشور ما در سال‌های گذشته پیشرفت‌های زیادی داشته، ساخت و تولید آسانسور است. تا ۲ دهه گذشته در کشور ما کمتر کسی بود که می‌دانست آسانسور چه مکانیزمی دارد.

این در حالی است که اکنون تولیدکنندگان ایرانی می‌توانند تا ۶۰درصد آسانسور را داخل کشور تولید کنند و فقط ۴۰درصد آن را وارد می‌کنند. با این حال همه چیز در این صنعت آن‌طور که باب میل تولیدکنندگان باشد پیش نمی‌رود و آنها در این زمینه مشکلاتی دارند، که ناتوانی در صادرات یکی از مهم‌ترین آنها است. به گفته مسئولان و کارشناسان استانداردهایی که اکنون در ساخت آسانسور در ایران رعایت می‌شود مطابق با استانداردهای روز دنیا است اما در صادرات این محصول مشکلات زیادی وجود دارد. که یکی از آنها به سال‌های تحریم بازمی‌گردد. تولیدکنندگان آسانسور برای صادرات باید بتوانند با لیسانس یکی از شرکت‌های معتبر جهانی تولید کنند تا طرف خارجی از آنها آسانسور بخرد اما هنوز در این زمینه اقدام مناسبی نشده است. داوود اشتیاقی، رییس سابق سندیکای آسانسور و پله برقی ایران درباره وضعیت صنعت آسانسور در کشور به صمت گفت: اگر آسانسورها را دسته‌بندی کنیم، آسانسورهای ساختمانی و مسکونی اکنون حدود ۸۰ درصد ساخت داخل است. وی درباره محصولاتی که در آسانسور به کار می‌رود و در کشور تولید نمی‌شود، گفت: این محصولات شامل موتور گیربکس، ریل و درایو کنترل تابلوی فرمان می‌شود. این قطعات را اکنون در کشور نمی‌توانیم تولید کنیم اما باقی قطعات و محصولاتی که در ساخت آسانسور به آنها نیاز است در داخل کشور تولید می‌شود. رییس سابق سندیکای آسانسور و پله برقی ایران درباره انواع آسانسور توضیح داد: به‌طور کلی می‌توان آسانسورهای ساختمانی را به ۲دسته آسانسورهای ارتفاع زیاد با سرعت بالا و آسانسورهای ارتفاع معمولی تقسیم کرد. اشتیاقی با اشاره به اینکه در ساخت آسانسورهای سرعت بالا و ارتفاع زیاد مشکلاتی وجود دارد، گفت: صنعت آسانسورسازی ایران نیاز به واردات بیشتری دارد. در آسانسورهای معمولی و ساختمانی با ارتفاع معمول حدود ۸۰ درصد قطعات ساخت داخل کشور و ۲۰درصد وارداتی است اما در آسانسورهای دسته دوم حدود ۵۵درصد محصولات مورد نیاز در کشور تولید می‌شود و نیاز به واردات تا ۴۵درصد را تشکیل می‌دهد.
وی افزود: ایران در ساخت تابلوی فرمان و ساخت کابین وضعیت بسیار مناسبی دارد و باید از این ظرفیت استفاده شود. صنعت آسانسورسازی ایران در تولید و دیگر تجهیزات مورد نیاز در آسانسور هم وضعیت مناسبی دارد و به همین دلیل وارد بازار رقابتی منطقه شده است.  رییس سابق سندیکای آسانسور و پله برقی ایران با بیان اینکه در ریل، موتور گیربکس و سیم بوکسل نیاز به واردات داریم، گفت: البته این نیاز به معنی ضعف این صنعت در ایران نیست. در بسیاری از کشورهای دنیا این محصولات در آسانسورها به‌صورت وارداتی استفاده می‌شود. قرار نیست امروز هر چه را که لازم داشتیم خودمان هم تولید کنیم. اشتیاقی با بیان اینکه باید مشکلات تولیدکنندگان را درنظر گرفت، توضیح داد: برای تولید محصولاتی که به آنها نیاز داریم باید وضعیت تولیدکنندگان را هم در نظر گرفت. نمی‌توان به صرف این موضوع که اکنون به یک محصول نیاز است، آن را تولید کرد. تولید محصولات صنعت در کشور باید توجیه اقتصادی داشته باشد، در غیر این صورت آسیبی که در این حالت وارد می‌شود بیشتر از تفاوت تولید و واردات خواهد بود. وی با بیان اینکه سرمایه‌گذاری باید با توجه به اندازه و میزان بازار انجام شود، گفت: آسانسورهای معمولی حدود ۷۰درصد از بازار ایران را تشکیل می‌دهد اما با این حال راه‌اندازی خط تولید ریل در این شرایط اقتصادی توجیه ندارد. رییس سابق سندیکای آسانسور و پله برقی ایران به این پرسش که واردات محصولات مورد نیاز در ساخت آسانسور به لحاظ ریالی چند درصد از کل آسانسور را تشکیل می‌دهد، گفت: به لحاظ ریالی واردات محصولاتی که در ساخت آسانسور کاربرد دارد، حدود ۴۰درصد را تشکیل می‌دهد. وی با بیان اینکه متاسفانه سیاستی برای پیشرفت در این صنعت درنظر گرفته نشده است، افزود: در این زمینه سیاست کلان و نقشه راهبردی وجود ندارد و این یکی از مهم‌ترین شاخص‌هایی است که می‌تواند تولید و ساخت آسانسور را در ایران هدفمند کند. اشتیاقی با اشاره به اینکه بازار مناسبی در منطقه برای تولید آسانسور وجود دارد، گفت: ایران در این زمینه دارای نیروی ماهر و کارآمد است و این یکی از مهم‌ترین مزیت‌های تخصصی است که در صنعت آسانسور می‌تواند وجود داشته باشد. رییس سابق سندیکای آسانسور و پله برقی ایران بیان کرد: این صنعت به خدمات فنی و مهندسی بسیار وابسته است و خوشبختانه ایران در این زمینه ظرفیت بسیار بالایی دارد. دانش فنی ساخت و تعمیر آسانسور در کشور سطح قابل توجهی دارد و با استفاده از این مزیت‌ها می‌توان بازار منطقه را به‌دست آورد و این صنعت را تبدیل به یک صنعت مولد کرد. وی درباره تفاوت فناوری ساخت آسانسور در ایران با فناوری روز دنیا گفت: ایران در این زمینه تفاوت چندانی با فناوری روز ندارد. به‌دلیل اینکه فناوری آسانسور در اواخر دهه ۱۹۸۰م برای کشورها «بسته» و به نوعی ملی و امنیتی بود اما اکنون این‌طور نیست. در شرایط کنونی منابع فناوری و دانش فنی آسانسور در دنیا منابع «باز» است که تولیدکنندگان ایرانی هم از آنها استفاده می‌کنند.

کم‌توجهی به بازار صادراتی
با اینکه تولید آسانسور در ایران وضعیت مناسبی دارد اما در زمینه صادرات با مشکلاتی روبه‌رو هستیم. ایران با کشورهایی همسایه است که می‌توانند بهترین بازار صادراتی باشند اما هنوز مشکلات صادراتی ایران در این زمینه برطرف نشده است. رحیم ادریسی، نایب‌رییس سندیکای صنایع آسانسور و پله‌برقی ایران درباره وضعیت تولید و ساخت آسانسور در کشور به صمت گفت: در این زمینه ایران در وضعیت مناسبی به سر می‌برد اما در زمینه صادرات و توسعه تجارت محصولات آسانسور با مشکلاتی روبه‌رو هستیم. وی به این پرسش که استاندارد تولید آسانسور در ایران چقدر با استانداردهای جهانی تفاوت دارد، پاسخ داد: استاندارد ملی ایران در زمینه تولید آسانسور استاندارد ۱-۶۳۰۳ بوده که برگرفته از استاندارد اروپایی EN۱۱۸ است. این استاندارد شرکت‌های معتبر اروپایی بوده که واحدهای تولیدی ایران نیز از این استاندارد پیروی می‌کنند و آسانسورهای ساخته شده براساس این استانداردها است.  نایب‌رییس سندیکای صنایع آسانسور و پله برقی ایران مدعی شد: تمام ساختمان‌هایی که از شهریور امسال ساخته شده‌اند و در آنها آسانسور استفاده شده این استانداردها را رعایت کرده‌اند و در این زمینه خوشبختانه مشکلی وجود ندارد. وی با اشاره به اینکه اکنون در زمینه صادرات مشکلاتی در کشور وجود دارد، گفت: واحدهای تولیدکننده داخلی توانستند برخی از محصولات تولیدی خود را صادر کنند اما آن مقداری که به‌عنوان صادرات در ذهن تولیدکنندگان وجود دارد در این زمینه اتفاق نیفتاده است. ادریسی توضیح داد: در زمینه صادرات محصولات آسانسور موضوعی که برای صادرکنندگان اهمیت زیادی دارد این است که بتوانند با لیسانس تولیدکنندگان بزرگ بین‌المللی فعالیت کنند. در این صورت آنها می‌توانند آمار صادرات خود را هم افزایش دهند اما در شرایط کنونی این کار امکان‌پذیر نیست و شاید این مشکل به دست سازمان توسعه تجارت ایران حل شود.

منبع: سایت صمت